خدمات و جای خالی تشکل صنفی - وبلاگ چاپارها

به گزارش وبلاگ چاپارها، پیک های موتورسوار تقریبا در تمام کشورها پایین ترین امنیت شغلی و حتی جانی را دارند. شیوع ویروس کرونا در ایران کسب وکار این گروه را نیز تحت تاثیر قرار داده است. پژوهشی که در ارتباط با تاثیر شیوع کرونا بر شرایط کاری پیک های موتورسوار اجرا شده، نشان می دهد که در هفته های گذشته درآمد پیک های موتورسوار کاهش یافته است. کاهش درآمد این گروه احتمالا ناشی از آن است که تقاضاهای جدید ایجاد شده برای این افراد کمتر از تقاضاهای قبلی است که پس از شیوع کرونا و توقف بسیاری از کسب وکارها از بین رفته است. احتمالا در حال حاضر تقاضای بنگاه ها برای استفاده از خدمات پیک های موتوری کاهش یافته زیرا بسیاری از شرکت ها تعطیل شده اند یا دورکاری در اولویت قرار گرفته و به همین دلیل به پیک های موتورسوار نیز کمتر نیاز دارند. در مقابل، تقاضای خانگی برای استفاده از پیک های موتوری جهت خرید اقلام ضروری، به ویژه در میان افراد سالخورده افزایش داشته است. پس از دوره قرنطینه نیز بسیاری از شرکت های فعال نیروی کار خود را کاهش داده اند. این بنگاه ها اگر قبلا تقاضای انتقال نامه ها، اسناد، بسته ها یا غذا را داشتند، حالا این تقاضا کاهش یافته است و... در مقابل، احتمالا درخواست افراد سالمندی که متعاقب شرایط جدید در خانه هستند، افزایش پیدا کرده است.

کاهش احتمالی درآمد پیک های موتورسوار به معنای از دست رفتن متقاضیان و مشتری هایی است که پرداخت های بیشتر و بهتری داشتند. در دوران قرنطینه، تقاضا برای رانندگان تاکسی های اینترنتی نیز به شدت کاهش پیدا کرد و بسیاری از این راننده ها که برای کار از شهرستان به تهران آمده بودند و از این طریق امرار معاش می کردند، شب عید به شهرستان های شان بازگشتند. اما پس از انتها قرنطینه و تاکید بر فاصله گذاری اجتماعی و ترس از حضور در قطارهای مترو و بی آرتی که با ازدحام مسافران روبه رو است، بسیاری از افراد ترجیح می دهند که با ماشین شخصی جا به جا شوند یا از خدمات تاکسی های اینترنتی استفاده کنند، بنابراین می توان انتظار داشت که تقاضا برای تاکسی های اینترنتی دوباره افزایش پیدا کند. تقاضای خانواده ها برای خدمات پیک های موتوری احتمالا در آینده نیز ادامه خواهد داشت. جمعیت کشور ما به سمت سالمندی حرکت می کند و از طرفی دیگر، شکل سنتی خانواده ها نیز در حال از بین رفتن است و کمتر سالمندان همراه با فرزندان شان زندگی می کنند؛ به همین دلیل، استفاده بیشتر از این نوع خدمات در آینده قابل پیش بینی است.

بخش عمده ای از مشاغل در کشور ما، مشاغل خدماتی هستند و افزایش سهم فعالیت های خدماتی در تولید و اشتغال کشور امری اجتناب ناپذیر است. قطعا در آینده نیز سهم فرصت های شغلی در بخش خدمات افزایش خواهد یافت. پیک های موتورسوار در کشور ما با اینکه سختی های بسیاری را به جان می خرند و در گرما و سرما در خیابان های پر دود مشغول به کار هستند و خدمات متنوعی را با سرعت نسبتا بالا ارایه می کنند اما هزینه هایی را نیز به شهروندان تحمیل می کنند. حرکت این موتورها در شهر گاه برای مردم مایه نگرانی و وحشت است و حتی منجر به آلودگی صوتی و هوا می شود. در برخی از کشورها از جمله در تایوان و چین دولت با ارایه مشوق هایی موتورسواران را به تعویض موتور بنزینی به موتور برقی ترغیب کرده است. در چین قریب به اتفاق موتورسیکلت ها برقی هستند. در بیشتر کشورها اغلب افرادی که خدمات موتوری ارایه می کنند، درآمد چندان بالایی ندارند. دسترسی به موتور در مقایسه با اتومبیل ارزان تر و آسان تر است. این افراد در بسیاری از کشورها، از جمله ایران هیچ نوع پوشش تامین اجتماعی ندارند.

خانوارهایی که خدمات پیک موتوری دریافت می کنند، نه امکان و نه گرایش دارند که موتورسواران را بیمه کنند. بنگاه هایی هم که از این خدمات استفاده می کنند، کم و بیش شرایط مشابهی دارند. بحث هایی که پیش از این در مورد شرکت اوبر در سایر کشورها مطرح بوده، حالا درمورد تاکسی های اینترنتی و پیک های موتوری ایران نیز صادق است. اوبر رانندگان را بیمه نمی کند. توجیه بنگاه هایی مانند اوبر این است که راننده ها خویش فرما هستند و سرمایه و نیروی کار متعلق به خودشان است و صرفا خدماتی را از شرکت اینترنتی دریافت می کنند و بابت این خدمات هزینه ای می پردازند. چنین نگرشی اعتراض های بسیاری را برای اوبر به همراه داشته است. بنگاه هایی نظیر اوبر، توانسته اند با اجتناب از پرداخت حق بیمه حوادث، بازنشستگی و از کارافتادگی، هزینه های قابل توجهی را صرفه جویی کنند و بر سودآوری خود بیفزایند. در چنین شرایطی راه چاره تشکیل صنف است. پیک های موتوری باید تشکلی داشته باشند تا بتوانند با کارفرما و دولت وارد گفت وگو شوند. تشکل به این افراد قدرت چانه زنی می دهد زیرا در غیاب چنین تشکلی، کارفرمایان می توانند به دنبال ارزان ترین خدمات پیک موتوری باشند و کمترین هزینه را پرداخت کنند.

ایجاد تشکل برای پیک های موتور سوار امکان پذیر است. این افراد می توانند از تجربه صنف تاکسیرانان استفاده کنند. رانندگان تاکسی تشکلی نسبتا قوی دارند و برای خود انحصار ایجاد کرده اند و هر کسی به سادگی نمی تواند به جمع تاکسی داران اضافه شود. اگر در میان پیک های موتوری، افراد علاقه مندی پیدا شود آنها می توانند با تشکیل صنف، منافع مشترک خود را دنبال کنند. هر کدام از این افراد به تنهایی توان تغییر شرایط کاری ناامن را ندارند و صدای آنها جز در قالب یک صنف به گوش کسی نخواهد رسید.