ابن اَعْثَمِ کوفی؛ مؤلف تاریخ فتوح - وبلاگ چاپارها

به گزارش وبلاگ چاپارها، ابومحمد احمد بن علی، معروف به ابن اعثم کوفی مورخ، محدث و شاعر شیعی سده های سوم و چهارم هجری است.

گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری وبلاگ چاپارها- بارها شنیده ایم که گذشته چراغ راه آینده است. این چراغ روشنگر مسیری است که به ساختن بنای تمدن ایرانی اسلامی می انجامد. چراغی که انوار روشنگرش حاصل کوشش صدها حکیم، هنرمند و فیلسوف مسلمان است که از قرن ها پیش خشت به خشت این بنای سترگ را روی هم گذاشته اند.

با شما مخاطب گرامی قراری گذاشته ایم تا هر روز به بهانه عددی که تقویم برای تاریخ آن روز به ما نشان می دهد، به زندگی یکی از مشاهیر و بزرگان تاریخ کهن ایران و اسلام مختصر اشاره ای کنیم تا بتوانیم پس از یک سال، با این انوار روشنگر چراغ تمدن و فرهنگ آشنا شویم. به این منظور هر روز صبح، بخشی از تاریخ کهن خود و افتخارات آن را مرور خواهیم کرد.

برای خوشه چینی از این خرمن دانش و فرهنگ،از جلد اول کتاب تقویم تاریخ فرهنگ و تمدن اسلام و ایران تألیف دکتر علی اکبر ولایتی که به سال 1392 در انتشارات امیرکبیر به زیور طبع آراسته شده، بهره برده ایم.

ابومحمد احمد بن علی، معروف به ابن اعثم کوفی مورخ، محدث و شاعر شیعی سده های سوم و چهارم هجری است.

از تاریخ و محل تولد و نحوه زندگی وی اطلاع چندانی نداریم. در نام و نسب وی نیز اختلاف است. یاقوت حموی نام وی را احمد آورده و بعضی نیز محمد آورده اند. لازم به ذکر است که اعثم لقب پدر او بوده است که گاهی برای خود ابن اعثم به کار برده اند. یاقوت او را مورخی شیعی دانسته که نزد اصحاب حدیث ضعیف شمرده شده است، ولی شوشتری او را شافعی مذهب و از ثقات متقدمین دانسته است. ابن اعثم شعر نیز می سروده و ابن حجر شعر او را متوسط دانسته است. تاریخ درگذشت ابن اعثم را 314ق ذکر نموده اند.

از ابن اعثم آثاری به جا مانده که این آثار عبارت اند از:

1. الفتوح در تاریخ، که به نام های تاریخ فتوح و فتوحات الشام نیز معرفی شده است. این کتاب از اسناد مهم تاریخی صدر اسلام است که در آن نام مورخان و محدثان بنامی چون مداینی، واقدی، زهری، ابومخنف، ابن کلبی را در منابع خود ذکر نموده است. در این کتاب مطالب مهمی از حوادث عراق، فتح خراسان، ارمنستان، آذربایجان و همچنین جنگ های اعراب و خزرها و روابط بیزانس و اعراب آمده است.

2. تاریخ، که به گفته یاقوت، این کتاب ذیلی بر کتاب اول وی، یعنی الفتوح است. قسمتی از کتاب تاریخ ابن اعثم، در 596ق، به دستور یکی از بزرگان خوارزم و خراسان که نام وی دانسته نیست و با القاب قوام الدولة و الدین و حاتم الزمان از وی یاد شده، به دست دو مترجم به فارسی ترجمه شده است. نام های این دو مترجم را رضی الدین سیدالکّتاب و مؤیّدالدین ماثر نابادی ذکر نموده اند که البته صحت این مطلب محل تردید است.

4104/