پاتک به کرونا با کشاورزی ، بارندگی ها و زمینه ای که برای جهش صادرات فراهم شد - وبلاگ چاپارها

به گزارش وبلاگ چاپارها، تا کی قرار است پول نفت را برای واردات محصولات استراتژیک بدهیم؛ در حالی که می توان این محصولات را در داخل فراوری و با صادرات آن ها مانند کشورهایی چون هلند و استرالیا درآمد سرشار کسب کرد.

گروه مالی وبلاگ چاپارها؛ کرونا و جهش فراوری عملا به جنگ هم آمده اند؛ کرونا دستور به تعطیلی مشاغل و افزایش فشار مالی می دهد و جهش فراوری دستور به افزایش فراوری و صادرات و بهبود معیشت مردم!

دورنمایی از آینده کرونا در هیچ کجای جهان معین نیست و مهمترین کار کاهش آسیب های این ویروس منحوس از سفره مردم است؛ انتظار از دولت با توجه به منابع محدود برای جبران تمامی خسارات امری محال و خلاف منطق است.

راه های جایگزینی است که با زمینه سازی دولت و اقتصاد مردمی می تواند تهدید را مبدل به فرصت کند؛ با بروز کرونا بازار خیلی از کشور های منطقه و دیگر کشور ها به خصوص در حوزه مسائل کشاورزی آسیب دیده است، طی روز های گذشته با توجه به اشباع بازار داخل تعرفه صادرات بعضی محصولات کشاورزی صفر و زمینه برای صادرات بیشتر فراهم شد.

از سویی سال گذشته بخش کشاورزی تنها بخش اقتصاد ایران بود که رشد مثبت (حدود 3.2 درصد) را تجربه کرد.

دلایل متعددی ممکن است برای تحقق این رشد مثبت وجود داشته باشد، بااین حال آنالیز تجربیات سال های گذشته نشان می دهد حجم عظیم بارندگی های سال گذشته نقش غیرقابل انکاری در این موضوع داشته و به جرات می توان گفت این موضوع در کنار موضوعاتی همچون قیمت بالای کالا های صادراتی بخش کشاورزی، اصلی ترین دلیل رشد مثبت بخش کشاورزی بوده است.

اما آنالیز داده های شرایط بارندگی در سال آبی جاری (از مهر 98 تا به امروز) نیز نشان می دهد گرچه حجم بارندگی سال آبی جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش 11 درصدی داشته، اما در مقایسه با دوره بلندمدت رشد 31 درصدی را نشان می دهد؛ از سویی پیش بینی ها حاکی از بارندگی مناسب طی ادامه فصل بهار است.

همچنین باید توجه داشت بخشی از محصولات کشاورزی به ویژه در استان های خوزستان، لرستان و گلستان در بارندگی های سال گذشته دچار خسارت شد که این موضوع سال جاری رخ نداده است.

خودکفایی ما در بحث غذایی در سال گذشته و سال های قبل از آن، 55 درصد بود یعنی 45 درصد باید وارد می کردیم، اما آن را به بالای 80 درصد رساندیم که عدد بسیار عظیمی است.

سال گذشته این عدد خودکفایی به 81 درصد رسید و پیش بینی می گردد که سال جاری این عدد به 83 درصد برسد درحالی که بسیاری از کشور ها آرزویشان رسیدن به 85 درصد است، اما ایران به این عدد نزدیک شده است و این در سایه کوشش کشاورزان بود.

فراوری به مثابه یک زنجیره است که از فراوری کننده شروع و به مصرف کننده ختم می گردد. اگر یکی از حلقه های این زنجیره شکننده باشد زنجیره به طور کل از بین می رود؛ بنابراین برای دستیابی به جهش فراوری باید برنامه ریزی درستی در همه زمینه ها داشته باشیم.

در سال های گذشته که محصولات استراتژیکی مانند گندم، جو، غلات، غذای دام و طیور وارد کشور می شد همواره نگران بودیم که این شیوه تا چه زمانی ادامه خواهد داشت و تا کی قرار است پول نفت را برای واردات محصولات استراتژیک بدهیم؛ در حالی که می توان این محصولات را در داخل فراوری کرد. اگرچه تحریم ها این تصور را ایجاد می کرد که روزی چنین اتفاقی روی دهد و مرز ها بسته گردد، اما شیوع ویروس کرونا به آن جامه عمل پوشاند و با ممنوعیت واردات فرصت خوبی ایجاد شد تا به فکر فراوری بیشتر باشیم. اگرچه کلید حرکت به سمت فراوری از سال گذشته زده شده بود.

کشور ما پتانسیل های خوبی در بخش کشاورزی دارد که سال گذشته از آن ها کم استفاده شد چنانکه از حدود 38 میلیون هکتار سطح قابل کشت تنها از 16 میلیون هکتار آن استفاده می گردد و باقی بدون استفاده مانده است.

عظیم ترین بازار های کشاورزی ایران

برنج ایرانی: انواع برنج طارم، هاشمی، شیرودی، طارم دم سیاه، علی کاظمی و… از مهم ترین فراوریات برنج شمال ایران به شمار می فرایند. استان هایی مانند خراسان شمالی، فارس و خوزستان نیز جز استان هایی هستند که در آن برنج کشت می گردد. صادرات برنج ایرانی به کشور هایی مانند ترکیه در سال های اخیر رشد داشته است که می تواند ظرفیت و فرصت جدیدی در کسب بازار های جدید برای این محصول به شمار رود.

خرما: کشور ایران یکی از عظیمترین فراوریکنندگان خرما در جهان است که با فراوری سالانه بیش از یک میلیون تن خرما سهم به سزایی در فراوری و صادرات خرما در سطح بین الملل دارد. فراوری خرما به صورت گسترده در هفت استان کشور صورت می گیرد. تقاضای خرید این محصول از سوی بازار مصرف کشور بسیار کمتر از میزان فراوری بوده و بیشتر فراوری خرمای ایران برای صادرات مورد استفاده قرار می گیرد.

صادرات خرما به امارات با میزان 17% از کل آمار، دارای بیشترین مقدار است و پس از آن صادرات به پاکستان با میزان 11% در رده دوم و به روسیه با میزان 9% در صندلی سوم عظیمترین مشتریان خرمای ایران قرار می گیرد.

بیشترین میزان فراوری خرما در ایران مربوط به استان های خوزستان، فارس، هرمزگان، کرمان، بوشهر و سیستان بلوچستان است که با توجه به نوع اقلیم، واریته های گوناگون خرما کشت می شوند. در سال های اخیر با افزایش صادرات خرمای ایران تمایل برای فراوری بیشتر نیز افزایش داشته است و نخلستان های جدیدی به وجود آمده اند که در سال های آینده به سن بهره برداری می رسند.

پسته: ایران یکی از عظیمترین کشور های فراوریکننده پسته در جهان است و پسته جزو با ارزش ترین محصولات کشاورزی ایران به شمار می آید. در سال های اخیر و با ورود آمریکا به بازار صادرات پسته، رقابت تنگاتنگی میان ایران و آمریکا بر سر این تجارت پر سود در گرفته است و آمریکا با توسعه مزارع پسته خود در ایالت کالیفرنیا و به مدد ایرانیان مقیم آمریکا توانسته است فراوری خود را به سطح ایران و حتی بیشتر برساند.

به طور میانگین هر ساله 1.2 میلیارد دلار ارزش صادرات پسته ایران است که با توجه به شرایط کشت و تحریم ها با افزایش یا کاهش روبه رو بود. رقیب سوم ایران و آمریکا در سال های اخیر کشور ترکیه است که البته فراوری پسته در ترکیه در مقابل این دو کشور بسیار ناچیز است.

پسته از مهم ترین محصولات صادراتی ایران در زمینه کشاورزی است که بیشترین سهم را در درآمد ارزی ایران از صادرات محصولات کشاورزی به خود اختصاص داده است. همین امر باعث شده است که شرکت های بسیاری در زمینه صادرات پسته فعالیت نموده و به خرید و فروش عمده پسته و صادرات آن مشغول باشند.

پسته صادراتی به صورت خام و بدون فرآوری به خارج از کشور صادر می گردد و در صنایع غذایی به صورت فراوان مورد استفاده قرار می گیرد. با اتکا به فراوری محصولات فرآوری در داخل کشور و بسته بندی مطلوب صادرات، ارزش افزوده و درآمد این محصول استراتژیک را می گردد چندین برابر کرد. از جمله مقاصد مهم پسته ایرانی کشور های اروپایی همچون روسیه، آلمان و همچنین آسیای شرقی مانند کشور چین است.

صیفی جات جنوب ایران

گوجه فرنگی: ایران جز شش کشور اول فراوری کننده این محصول در جهان است که سالانه بیش از شش میلیون تن فراوری دارد. فراوری این محصول در بیشتر مناطق کشور به صورت کشت فضای باز و گلخانه ای رواج دارد. این محصول صادراتی ایران در کشور های همسایه بسیار پر هوادار است و سالانه صادرات به کشور های همسایه حوزه خلیج فارس و روسیه انجام می گردد.

پیاز: از مهم ترین صیفی جات فراوریی در کشور که تقاضای مصرف بسیار زیادی در بازار داخلی دارد و علاوه بر آن این محصول غذایی یکی از موارد مصرف بسیار مهم در کشور های همسایه است و بازار بسیار خوبی در این کشور ها دارد. همسایه های جنوبی و غربی مانند امارات از مشتریان دائمی خرید و فروش پیاز صادراتی ایران هستند.

سیب زمینی: سیب زمینی یکی دیگر از فراوریات بسیار مهم کشاورزی ایران است که استفاده بسیار زیادی در صنایع غذایی دارد و از منابع اصلی غذایی در کشور به شمار می رود. صادرات سیب زمینی ایرانی بسیار رواج و رونق داشته و همسایه های جنوبی و غربی مانند عراق از مشتریان دائمی سیب زمینی صادراتی ایران هستند.

هندوانه: ایران یکی از بازار های اصلی این محصول بسیار پر هوادار است و بازار های مستعد منطقه خواستار آن هستند. فراوری این محصول در مناطق زیادی از شمال تا جنوب کشور مانند چابهار انجام می گردد. همسایه های عرب ایران مانند امارات و عراق از مشتریان دائمی خرید و فروش هندوانه صادراتی ایران هستند.